samedi 24 novembre 2018

Tui nuôi chim







Tui nuôi chim

Cách nay khoảng 20 năm , một người Bạn dọn nhà , chỗ ở mới chật hẹp nên Anh đem một lồng chim với 2 con chim cu Úc đến nhờ tui nuôi giùm .
Tui từng tù VC từ Nam ra Bắc , thấm thía nhiều về "  thân chim lồng cá chậu "  nên từ chối .
Anh Bạn nài nĩ  đây là loài chim nhà , thả ra không biết tự kiếm ăn như chim rừng sẽ bị chết  .
Nghĩ tội nghiệp tui lảnh của nợ vào nhà .

Chim cu thì có rất nhiều loại



 chim cu tourterelle

-         Chim  Cu Tây tourterelle  thực ra đến từ Thổ Nhỉ Kỳ khoảng thập niên 1950 ( to con hơn chim cu VN ) , rất dạn dỉ  vì ở Pháp không ai săn bắt ( có lẻ nhờ Hội Bảo Vệ Thú Vật của Bà Brigitte Bardot )  thường núng nính đi trong những công viên để kiếm ăn , thậm chí còn dám làm ổ ở những cây kiểng trồng ở các balcon . Có lần 1 cặp chim cu làm tổ ở chậu kiểng nơi balcon của căn nhà đối diện bên kia đường của nhà tui . 
     Bà cụ chủ nhà khi phát hiện tổ cu  có trứng đã lấy cây gậy chọc bể trứng và đuổi cặp chim đi thật tội nghiệp .


 chim cu cườm 

-          Chim  Cu VN thường được biết qua 3 loại :  cu xanh , cu ngói và cu đất


 chim cu xanh

Cu xanh có nhiều ở Hòn Khoai  (  đảo Giáng Hương , Poulo Obi  cách mũi Cà Mau 14,6 km) , quần đảo Hải Tặc ( Iles des Pirates cách Hà Tiên 18 km , cách Phú Quốc  40 km ) , tỉnh Kampot  của Campuchia ...  . Cu xanh to cở bắp tay , vì sống nơi ít người lai vãng nên cũng rất dạn dỉ , cu rất thích ăn trái nho rừng . Ở VN ngày nay ngoài chim cu gáy có nhiều người cũng rất thích nuôi cu xanh .


 chim cu ngói

Cu  ngói có tên này vì bộ lông màu đỏ như ngói lợp nhà , chim không biết gáy nhưng có đặc điểm là khi trời nắng đẹp thường bay thẳng đứng lên cao rồi dang đôi cánh ra bay lượn trông rất đẹp mắt .


chim cu đất

Cu đất do dân quê đặt vì thường xuống đất ruộng để kiếm ăn , nhất là để nhặt những hạt lúa rơi vào mùa gặt . Cu đất hơi nhỏ con hơn cu tây nhưng có đặc điểm là cu trống thường có lông cườm ở cổ rất đẹp , gáy rất hay  . 
Theo người Thái Lan tiếng gáy của chim cu đem đến vận may , do đó ở Thái Lan nuôi chim cu gáy là nghề rất phát triển để xuất cảng sang Singapore , Mả Lai , Brunei , Nam Dương  ...  .
Thông thường tiếng gáy của chim cu có 3 thứ hạng : dở , trung bình và hay được xếp theo tiếng LÁY
Chim cu gáy dở hoặc mới tập gáy chỉ có   quyịt cu cu + CU  . 
Gáy trung bình tiếng láy sẽ là  quyịt cu cu + CU CU và gáy hay tiếng láy sẽ là  + CU CU CU và có chim cu gáy Thái Lan bán đến 1 triệu baht .

Chim cu được người thích nuôi vì biết gáy nhưng cũng chết vì tiếng gáy . 
Cu trống ganh tỵ nhau vì tiếng gáy . Do đó thường 1 cặp cu hùng cứ một nơi , nhưng khi chim cu trống cất tiếng gáy thì chim cu trống khác gần đó thường đến đánh nhau . Lợi dụng điều này ở miền Nam VN có người làm nghề gác cu   ( 1 trong 4 nghề ngu : làm mai , lảnh nợ , gác cu , cầm chầu) .

Để bắt chim cu , người ta phải nuôi 1 con chim cu mồi thường chỉ gáy loại trung bình , còn nếu gáy hay thì dễ thành công hơn  . Chim mồi được nhốt trong cái lồng nguỵ trang , có cửa sập .
Người gác cu tìm đến nơi cu rừng thường tới , dùng sào tre treo cao chuồng lên cây rồi ra hiệu cho cu mồi gáy . Chim  cu rừng thấy có kẻ lạ đến khu vực của nó và tức vì tiếng gáy bèn đến đánh đuổi và bị sập bẩy  .


2 chim cu Úc

2 con chim cu Úc tui nuôi chỉ to hơn cườm tay , chỉ kêu gù gù mà không biết gáy , sống chỉ khoảng 10 năm và không thấy đẻ dù tui có làm tổ cho nó   (chắc tại tui hổng biết cách nuôi ) .

*

Tui tướng tá tuy có vẽ cũng bậm trợn nhưng thật ra thuộc loại dễ bị dụ .
Có lần đi mua thức ăn cho chim , tui đã bị người bán chim nói ngon nói ngọt dụ dỗ mua mấy con chim yến và loại két nhỏ perruche ondulée .


chim yến trắng

-         Chim yến canaris  có rất nhiều loại , nhỏ con cở chim sẻ , hót rất hay .




Chim yến  có nguồn gốc ở quần đảo Canaries , thuộc địa của Tây Ban Nha nằm  trên Đại Tây Dương cách Maróc khoảng 100 km . Chim yến quen sống nơi xứ nóng nên ở VN nghề nuôi chim yến cũng rất phát triển .

Nuôi chim yến cảnh thú chơi quý tộc 



chim yến tui nuôi

2 con chim yến tui nuôi 1 là bạch yến , 1 là hoàng yến , chúng thích nhất là hạt kê  millet  , hạt mè , hạt cò , hạt lúa mạch  gruau...   .
Đời sông của chim yến chỉ khoảng 10 năm . Chim yến tui nuôi có 2 lần đẻ nhưng không thành công vì Pháp là xứ ôn đới , mùa lạnh thường có độ âm , nhà tui không có chauffage central nên chim không chịu lạnh nổi .
Chim yến đẹp , lại hót thật líu lo , chim thường giá khoảng 20 – 30 euros/ 1 con , nhưng chim hót hay có khi mắc cả trăm euros  .
Ở  Pháp mỗi năm có gần 6 tháng lạnh , không hạp với chim yến , nên từ mấy năm nay tui không nuôi chim yến  nữa .

**

chim két perruche ondulée


Chim két nhỏ ( perruche ondulée ) gốc Úc Đại Lợi  là loài chim sống bầy đàn , thường di cư để tìm thức ăn , nhỏ con , từ đầu đến đuôi khoảng 15 cm , sải cánh khoảng 30 cm , nặng 30- 40g sống , có thể sống đến  hơn 10 năm , thức ăn chánh là các loại hạt , trái cây  (trừ persil và avocat độc hại đối với chim) . Tui mua nhiều loại hạt cho chim ăn nhưng thấy chúng thích nhất là hạt kê  (millet) , đại mạch  (gruau) , hạt mè .
Perruche ondulée là loại chim có bộ lông đẹp , nhiều màu và rất thông minh có thể học nói , huýt gió , ... , thân thiện với con người  nhất là chim mái .
Chim két bắt đầu sinh sản khi được 1 tuổi , thường đẻ trong bọng cây mỗi lần từ 2 đến 10 trứng .



đang hôn môi

Những chim két tui nuôi thì không thấy đẻ , nhưng có điều thật dễ thương là chúng thường hôn môi nhau và khoảng gần 1 năm trước con chim mái già ít khi tự xuống máng ăn để tìm thức ăn thì con chim trống trẻ luôn ăn nhiều hơn rồi mớm lại cho chim mái .
Cách đây 3 tuần lễ con chim mái chết và tui đã cưới cho chú chim trống có nghĩa này 1 cô chim mái trẻ hơn , nhưng hổng biết nó có hiểu câu «  chồng già , vợ trẻ là duyên 3 đời không   ? ».

Paris , đông 2018
     HQ.tkd